به نقل از «فارس»

گفت‌وگوی تفصیلی|داود فتحعلی‌بیگی:جشنواره تئاتر فجر نقشه راه درستی ندارد

تاریخ انتشار: ۱۰ بهمن ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۶۳۹۳۰۰

خبرگزاری فارس ـ گروه تئاتر ـ احسان هوشیارگر ـ سجاد رضایی مقدم: هر حرفه‌ای پیشکسوتانی دارد که پایه آن را نگه داشته‌اند‌،‌ افرادی که تجربه‌شان شاید بیش از هر درس و کتابی راه و مسیر را روشن می‌کند.

هنر هم از این قاعده مستثنی نبوده و حتی اساس آن با استاد و شاگردی همراه است‌، در میان تمامی هنرها هم شاید صحنه تئاتر بیش از هر جای دیگری وابسته به پیشکسوتان باشد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

داود فتحعلی بیگی یکی از پیشکسوتان مهم تئاتر و یکی از افرادی است که نمایش‌های آیینی و سنتی را در کشور زنده نگه داشته است،‌ او با نمایش «شب نشینی با مولیر» در چهل‌ودومین جشنواره تئاتر فجر حضور دارد.

با او به گفت‌وگو نشسته‌ایم تا نظرات و دیدگاهش را بعد از سال‌ها فعالیت، تدریس و تربیت نیروهای جوان در تئاتر کشور جویا شویم. 

فارس:‌ شما متن «شب نشینی با مولیر» را در این دوره از جشنواره روی صحنه دارید، چه شد که تصمیم گرفتید که این متن را اجرا کنید؟

زمانی هست که مستقیما از شما انتقاد می‌شود اما زمانی هم از نفس عمل انتقاد می‌کنیم، نفس یک موضوعی را مطرح می‌کند، کسانیکه در محدوده مدیریت کار می‌کنند اگر درست نباشند با یک گل بهار نمی‌شود

بیشتر از دو ماه است که داریم تمرین می‌کنیم وقتی مقدمه را خواندم یاد برخوردی افتادم که؛ سال 63 و اوایل سال 64 به خاطر نمایش «تخت وخنجر» با من شد. آن نمایش را با الهام از چند خط از فرمان امام علی(ع) به مالک اشتر نوشتم که در ابتدای فرمانش به مالک اشاره می‌کند که مراقب نفس خود باش و از بخیل، حریص، چاپلوس و ترسو مشاوره نگیرد سپس همه اینها را استدلال می‌کند، در جایی هم حضرت می‌گوید مالک خیلی از مردم شاید نتوانند به تو دسترسی پیدا کنند بیایند و حرف بزنند، گاهی اوقات بارعام بده تا مردم بیایند و تو را از نزدیک ببینند وحرف بزنند مثل حضرت آقا، ماحصل قصه نمایی‌اش این بود.

آن زمان فردی آمد وکار ما را باز بینی کرد و تعبیر غلطی از آن داد که باعث توقیف کار شد، سرگذشت مولیر را در «تارتوف» می‌خواندم، یاد آن افتادم ناخداگاه در عالم خیال با او گفتگو کردم؛ بخش‌هایی از آن اجرا می‌شود وبخش‌هایی هم از کار اولم و اجرای حدیث نفس است. 

زمانی هست که مستقیما از شما انتقاد می‌شود اما زمانی هم از نفس عمل انتقاد می‌کنیم، نفس یک موضوعی را مطرح می‌کند، کسانیکه در محدوده مدیریت کار می‌کنند اگر درست نباشند با یک گل بهار نمی‌شود.

فارس: چطور تصمیم گرفتید در جشنواره فجر اجرا داشته باشید؟

ابتدا می‌خواستم «زلیخا نامه» را کار کنم ولی پر هزینه بود بعد تصمیم گرفتم شب نشینی با مولیر را کار کنم چون جنبه آموزشی دارد

با دکتر سقاییان از سال‌ها پیش سابقه دوستی دارم، او نسبت به بنده و نمایش‌های ایرانی لطف دارد به دانشجویان هم چند تا از نمایش‌های بنده را پیشنهاد داده بودد تا به عنوان پایان نامه کار کنند.

به این ترتیب صحبت کردیم، ابتدا می‌خواستم «زلیخا نامه» را کار کنم ولی پر هزینه بود بعد تصمیم گرفتم شب نشینی با مولیر را کار کنم چون جنبه آموزشی دارد، تعدادی دانشجویان ابراز علاقه کردند برای اینکه با من کار کنند. 

فارس: متن نمایشنامه را کی نوشته بودید؟

متن این نمایش را چند سال پیش برای جشنواره عروسکی و دوره‌ای که خانم برومند دبیر بود نوشته بودم که پذیرفته نشد، گفتند که کار من ضعیف است! و دوباره کار را بازنویسی کردم.

متن داستان در رابطه با ریا است. فرقی نمی‌کند یک آدم ریاکار مثل جن به شکل‌های مختلف در می‌آید اما اینگونه نیست که همه جا پشت ماسک یا نقاب دینداری پنهان شود ممکن است پشت نقاب دموکراسی یا حقوق بشر پنهان شود، مگر الان اغلب زمامداران غربی اینگونه نیستند، این ریاکاری به اصطلاح عوام از مصیبت‌های دائمی حقوق بشر بوده وهمیشه هم بشر گرفتار این معضل بوده آدم‌های زیاد طلب می‌آیند عوام فریبی می‌کنند و آدم‌های عوام فریب هم زیاده طلبی می‌کنند. مگر ما در دوره خودمان یا قبل از انقلاب این موضوع را کم دیدیم! آدم‌هایی که دو رو و دو رنگ هستند و ظاهر و باطنشان با هم فرق می‌کند، حافظ این را درباره واعظان گفته اما امروزه این موضوع تعبیر پیدا می‌کند به ما هم بر می‌گردد. وقتی که من نوعی که کار هنری می‌کنم ظاهر و باطنم یکی نباشد در این صورت من هم ریا کاری می‌کنم و دروغ می‌گویم نمی‌توانم بگویم آقای ایکس دزد است اما خودم کمک هزینه بگیرم و پول بازیگران را ندهم.

نمایش من سه اجرا دارد یکی در تالار محراب به احترام دوستانی که در آنجا زحمت دادیم و تمرین کردیم و دو اجرای دیگر هم در سالن سنگلج است.

فارس: جشنواره فجر امسال را چطور دیدید؟

اساسا جشنواره تئاتر فجر یک نقشه راه درستی که منجر به شکل‌گیری یک جریان شود را ندارد

اساسا جشنواره تئاتر فجر یک نقشه راه درستی که منجر به شکل‌گیری یک جریان شود را ندارد، چون سلیقه‌ای است و هر کس مطابق سلیقه خود آن را برگزار می‌کند.هیچوقت از طریق جشنواره تئاتر فجر نتوانستیم جریان‌سازی کنیم و بگوییم این مسیر را می‌رویم.

ضمن اینکه تئاتر کار سختی است نیازمند داشتن تجربه و اندیشه و حمایت‌های جدی و درست است اگر ما بتوانیم درباره موضوعی به 7 تا نویسنده کاربلد سفارش دهیم که راجع به این موضوع بنویسید و کار کنید طبعا تاثیر آن بیشتر از این است که ما یک جمعیتی را جمع کنیم و خروجی درخشانی نداشته باشیم. این البته فقط درباره جشنواره تئاتر صدق نمی‌کند، من خیلی از جشنواره‌های دیگر را دیدم که اصلا خروجی به درد بخوری ندارند و نمی‌توانند جریان‌سازی کنند.

زمان دکتر آشنا پیشنهاد دادیم که بر اساس مفهوم نهج البلاغه بیاییم و یک مسابقه نمایشنامه نویسی برگزار کنیم او بسیار استقبال کرد، این مسابقه را برگزار کردیم بالای 30 تا پیشنهاد داشتیم که خیلی از آنها پذیرفته نشد و برخی دیگر هم مشروط بر اینکه طرح اولیه را مشروح کنند و بعد برای ما بفرستند تعدادی هم بنا به پیشنهاد بعضی‌ها خودمان پیشنهاد دادیم بنویسند ولی باور می‌کنید سه نمایشنامه بیشتر بیرون نیامد، این نشان می‌دهد که وقتی یک مبحث کلانی مطرح می‌شود هر کسی از پس کار بر نمی‌آید.

البته این را به عنوان مثال مطرح کردم در جشنواره رضوی هم همینطور شما تاکنون به چند اثر فاخر رسیدید همان زمان هم که جشنواره‌ای به نام عاشورایی راه می‌افتاد ما خروجی‌های قابل توجهی نداشتیم علت آن این است که مبحث دین ومذهب یک مبحث چالش برانگیز از دیرباز بین متفکرین بوده است.

فارس: به‌نظر شما اشکالی که در فرآیند ورود به کار حرفه‌ای در هنرمندان تئاتر وجود دارد که منجر به تولید اثر فاخر نمی‌شود؟

ما خیلی موارد در آموزش، تعلیم وتربیت هنرجویان یا دانشجویان رشته تئاتر یا هنرهای دیگر معلم مناسبی را سر کلاس نمی‌فرستیم، کسی که تجربه نمایشنامه نویسی نداشته باشد نمی‌تواند آن را درس دهد، اصلا با مدرک تحصیلی آن نباید کاری داشته باشیم.

به خاطر دارم دانشجویی از دانشگاه سوره که ترم آخرش بود و ادبیات نمایشی خوانده بود نمایشنامه‌ای نوشته بود که یکی از همکاران گفت فردی یک نمایشنامه نوشته که خیلی خوب شده است، وقتی آن را خواندم بار اول برایم خیلی جالب بود اما حس کردم چیزی کم دارد دوباره خواندم دیدم مهارت زیادی برای بازی با کلمات دارد ولی نوشته‌اش قصه ندارد وقتی بهش گفتم؛ گفت استاد قصه را چگونه می‌سازند! ما خیلی موارد در آموزش، تعلیم وتربیت هنرجویان یا دانشجویان رشته تئاتر یا هنرهای دیگر معلم مناسبی را سر کلاس نمی‌فرستیم، کسی که تجربه نمایشنامه نویسی نداشته باشد نمی‌تواند آن را درس دهد، اصلا با مدرک تحصیلی آن نباید کاری داشته باشیم.

آقای بیضایی زمانی که ما دانشجو بودیم جزء استادان دانشگاه تهران با مدرک دیپلم بود اما کسی که او را دعوت کرده بود متوجه پختگی و سطح آگاهی، مطالعه او بر روی نمایش‌های ایرانی وشرقی و آشنایی با آنها شده بود برای همین بعد از 60 سال هم هنوز کتاب نمایشنامه ایرانی او مورد استقبال واقع شده است.

فارس: اشاره کردید به بحث آموزش به نظرتات آموزش تئاتر از مدارس می‌تواند شروع شود؟ حتی نتیجه‌های این آموزش می تواند به فضایی مانند فجر برسد؟

ما نمی‌توانیم نسبت به تئاتر در مدارس بی‌توجه باشیم ضمن اینکه تئاتر در دنیا کاربرد آموزشی پیدا کرده جایی بحث آن اخلاقی بوده ودر جای دیگر عقیدتی یا بهداشتی بوده است.

عرض کردم جشنواره تئاتر فجر آموزش ندارد اما امسال آقای سقاییان چون دانشگاهی هستند به نظرشان رسیده که باید به این مقوله هم توجه شود. ما نمی‌توانیم نسبت به تئاتر در مدارس بی‌توجه باشیم ضمن اینکه تئاتر در دنیا کاربرد آموزشی پیدا کرده جایی بحث آن اخلاقی بوده ودر جای دیگر عقیدتی یا بهداشتی بوده است.

من خودم کار خیمه شب بازی طراحی کردم که به وسیله آن می‌توانم این 4 عمل اصلی ریاضی را به دانش‌آموزان آموزش دهم اما در خیلی از جاهای دنیا این کار را در مدارس آموزش می‌دهند باید دید که توجه به مدارس از چه منظری باید باشد، زمانی است که می‌خواهیم استعداد یابی کنیم، گاهی به این توجه داریم که توجه گرایش به هنر تئاتر می‌تواند موجب شکوفایی استعدادها شود بارها دیدم برخی از دوستان ما که با نوجوانان کار کردند خیلی در رشته شخصیتی آنها تاثیر داشته است بچه‌هایی که منزوی خجالتی بودند ودر جمع نمی‌آمدند وقتی در کلاسهای نقالی یا نمایش حضور یافتند رفته، رفته به یک شکوفایی و به تعبیری به یک شفا رسیدند.

فارس: جریان تئاتر را چقدر پویا و رو به جلو می‌دانید چون در دوره‌ای شعاری در اداره کل هنرهای نمایشی بود به نام «تئاتر برای همه»، واقعا الان تئاتر ما برای همه هست یا خیر؟

اصلا و ابدا این شعار «تئاتر برای همه» امروز شکل واقعی به خود نگرفته است

اصلا و ابدا این شعار «تئاتر برای همه» امروز شکل واقعی به خود نگرفته است.چون اینجا به شرایط اقتصادی برمی‌گردد امروزه اغلب کسانیکه می‌خواهند تئاتر ببینند دخل و خرج زندگی‌شان با هم جور نیست باید از هزینه‌های روزمره اعم از خوراک و پوشاک و حتی اجازه خانه‌هایی که بیداد می‌کند بگذرند که نتیجه آن می‌شود تئاتری که با نام بی‌نوایان برای بانوایان گذاشته می‌شود. 

فارس:‌ نظرتان درباره جریان تئاتر ارگانی که در این سال‌ها شکل گرفت و از تئاترهای میلیاردی حمایت می‌کنند چیست؟

ببینید اگر بعضی از نهادها بتوانند از امکاناتی که در اختیارشان هست به درستی استفاده کنند می‌توانند به تئاتر خوب کمک کنند ولی اینکه اتاق فکر به کدام قصه می‌پردازد و چه چیزی عاید تماشاگر می‌شود یک بحث قابل توجهی است؛ اساسا اتاق فکر هنر تئاتر در هر سطحی باید از تجربه عقلانیت کافی برخوردار باشد. 

مدت مدیدی است که از تئاترهایی که زیر مجموعه اداره کل بود که به روی صحنه می‌رفت حمایتی صورت نمی‌گیرد بعضی‌ها آمدند شعارهایی درباره تئاتر خصوصی دادند اما عرض بنده این است که وقتی قرار است تئاتر خود گردان شود و فقط به گیشه فکر کند دیگر نمی‌تواند وقت زیادی بگذارد برای اینکه بتواند بر مبنای یک اندیشه والایی که نیازمند ترویج در جامعه است می‌رود به سمتی که پول در بیاورد؛ این چیزی که به نام تئاتر آزاد راه افتاده بخش زیادی از تماشاگر را به خود جذب کرده است ضمن اینکه سطح سلیقه را پایین آورده و هم در قلمرو اندیشه تاثیر مثبتی نتوانسته بگذارد قطعا به این فکر می‌کند که پولی در بیاورد و تامین هزینه کند و تماشاگر هم چون کالای فرهنگی مناسبی را پیدا نمی‌کند جذب این کارها می‌شود.

فارس: نظرتان درباره پردیس تئاتر تهران که در جنوب شهر ساخته شد و زمانی قرار بود به عنوان تئاتر شهر2 فعالیت کند،  چیست؟

به جای اینکه پردیس تئاتر را در جنوب شهر که رفت و آمد سخت است بسازیم و این همه پول خرج کنیم می‌توانستیم همان فرهنگسرای خاوران را گسترش دهیم باور می‌کنید دویست ونود میلیارد برای این پردیس خرج کردند؛ با این پول می‌شد در هر یک از مناطق شهرداری یک مجموعه ساخت.

فارس: پردیس تئاتر شکل گرفت که به عنوان تئاتر شهر دوم باشد اما عملا هیچ استقبالی از آنجا نمی‌شود دلیل آن چیست؟

حتی محلی‌ها هم به پردیس تئاتر تهران نمی‌روند به نظر من اگر فرهنگسرای خاوران را تجهیز می‌کردند کافی بود.

حتی محلی‌ها هم به پردیس تئاتر تهران نمی‌روند به نظر من اگر فرهنگسرای خاوران را تجهیز می‌کردند کافی بود. به خاطر دارم همزمان با آقای انصافی آنجا اجرا داشتم، به خاطر نبود تماشاگر انصافی با ساز و دهل مردم را جذب تئاتر می‌کرد و همه هم صلواتی به دیدن نمایش می‌آمدند حتی از یک بنده خدایی پرسیده بودم که دوست داری به دیدن تئاتر با بلیت پانزده هزارتومان بیایی می‌گفت با این پول می‌توانم سه بار استخر بروم چرا تئاتر بیایم! پس ببینید سرمایه را جایی ریختیم که بازدهی ندارد در حالیکه در محدوده نوفل لوشاتو اگر نگاه کنید می‌بینید خانه‌های قدیمی را تماشاخانه کردند. 

فارس: این روزها بحث بر سر این است که خانه جشنواره‌ها ساخته شود که برای برگزاری جشنواره‌های موسیقی، فیلم و تئاتر بخصوص در ایام دهه فجر کاربرد داشته باشد. نظرتان درباره این موضوع چیست؟

خانه جشنواره از مباحث ناپخته است. یعنی چی! مگر برای هر جشنواره‌ای شورای سیاست گذاری نمی‌گذارند! ولی متاسفانه در اغلب مواقع شورای سیاست‌گذاری صوری است نمونه آن جشنواره آیینی و سنتی امسال است که بنده هم دعوت کردند حتی برخی از دوستان هم دعوت کردند که حاضر نشدند بروند من رفتم چون سوء تفاهم پیش نیاید، جلسه اول معارفه بود و جلسه دوم چون دیر رسیدم گفتند شما پیشنهاداتتان را بنویسید دیگر خبری نشد بعد خودشان بریدند و دوختند و چرخ را از نو اختراع کردند.

شورای سیاست گذاری تبدیل به یک مجموعه تشریفاتی شده و همین باعث افت کیفیت رویدادهای ما شده است

جشنواره را تکه پاره کردند و اسم آن را تمرکز زدایی گذاشتند؛ چطور آدمی که بیش از 30 سال تجربه دارد و از ابتدا در جشنواره بوده را نادیده می‌گیرند؟. من که نه پولی و نه مقامی خواستم! در تبریز سمیناری بردند که در آن فقط شرکت‌کننده و سخنران حضور داشت آیا این درست است! نباید نقد شود! این چگونه سمیناری است!یا بخش کودک و نوجوانان را چرا در آیینی سنتی حذف کردند! متقاضیانی که در بخش نقالی شرکت کرده بودند ناچار شدن با بزرگسالان رقابت کنند. اگر قرار است ما تمرکز زدایی کنیم باید به صورت منطقی برگزار می‌کردیم و تمامی اشکال نمایش هنر سنتی را در هر منطقه می‌آوردیم چرا بخش استان فارس، خوزستان و... را در یک منطقه جای دادیم؛ دو تا از نمایش‌هایی که انتخاب شده بود پر از اشکال بود چرا این کارشناسان تئاتر هنوز این بخش را نمی‌شناسند این معضل یکی دو تا نیست.

ما می‌آییم یک جریانی را به یکباره پیش می‌بریم واقعا خانه جشنواره‌ها یعنی چی! خیلی از جاها می‌بینیم که هی جشنواره راه می‌اندازند؛ این طبع وبیماری جشنواره همه کشور را در بر گرفته است صد تا جشنواره بدون خروجی درستی از آن پشت هم ردیف می‌کنند. تئاترهایی که در دو الی سه سال پیش در جشنواره رضوی پذیرفته شده بود اصلا رد پایی از اندیشه‌های رضوی در آن نبود؛ تاکید می‌کنم هر جا که بودجه‌ای باشد عده‌ای می‌آیند چتر باز می‌کنند و به دیگران میدان نمی‌دهند. 

فارس:‌ نظرتان درباره شبکه جهانی تعزیه چیست که به صورت اینترنتی راه اندازی شد! قرار است چه دردی را دعوا کند؟

هیچ نهاد مشخصی نداریم که در امر پژوهش، آموزش و آفرینش در قلمرو هنر شبیه خوانی کار کند تغزیه مظلوم است چنانچه امام حسین مظلوم واقع شده است واقعا اگر این هنر در جای دیگری از دنیا ظهور پیدا می‌کرد انقدر به آن بی‌مهری و بی‌توجهی نمی‌شد، هنوز در کشورمان یک آرشیو از تعزیه نداریم.

فارس: فکر می کنم تعدادی نسخه فقط در واتیکان نگه‌داری می‌شود.

بعضی از نسخه‌های واتیکان اصلا اعتبار ندارد ما از آن قوی‌تر را در کشور داریم چرا می‌گویم اعتبار ندارد چون مقاله آن در فصلنامه تئاتر یکبار چاپ شده است زمانی که می‌خواستم فهرست موضوعی واتیکان را استخراج کنم، آقای فیاض را دعوت کردم به منزلم که آن را با هم مرور کنیم ضمن اینکه آن زمان که آقای فیاض جوان بودنداقای چروری را دیده بودند حتی در فهرست تعذیه‌های واتیکان بعضی جاها نوشته هاشم شمر خان تهرانی؛ پس ببینید حتی از او هم نسخه‌هایی خریده بودند، آن زمان می‌گفتند یک ایتالیایی پیدا شده نسخه می‌خرد، می‌رفتند نسخه می‌نوشتند وبه او می‌فروختند این است که همه نسخه‌های واتیکان اعتبار ندارد. بسیاری از نسخه‌ها بوده که به دلیل منیت، کشمکش، خود خواهی و خست از بین رفته است. در همین منطقه برغان کرج نسخه‌های قدیمی‌ای هست که در اختیار بعضی‌ها قرار دارد که آن را نمی‌دهند می‌خواهند آن را چکار کنند! 

فارس: در چند سال گذشته در دانشگاه‌ها درس آشنایی تعزیه وجود داشت اما الان حذف شده است،‌ با عوض شدن نسل دانشجویان به نظر شما دانشجویان تئاتر چقدر می‌توانند با تعزیه آشنا شوند؟

باید به دنبال آن بروند تا با تعزیه آشنا شوند همان زمان هم که این درس در دانشگاه‌ها بود دو الی سه جلسه باید یخ آنها را آب می‌کردیم چون با موضع سر کلاس می‌آمدند فکر می‌کردند وقتی ما می‌گوییم تغزیه یعنی عزاداری است که ارج و قرب دارد ولی من همیشه می‌گفتم به آن به عنوان یک پدیده نمایشی توجه کنید وقتی هم کلاس‌ها پیش می‌رفت تازه دانشجویان می‌فهمیدند تعزیه یعنی چه! 

فارس: راه آشنایی دیگری با تعزیه به جز دانشگاه‌ها وجود ندارد؟

باید متولی وجود داشته باشد و به جای خانه جشنواره‌ها یا هر چیز دیگری یک سازمانی یا مرکز ملی هنر‌های آیینی وسنتی دایر شود که در زمینه آموزش، پژوهش و آفرینش کار کند تا به حال هم اگر تعزیه‌ای مانده بخش اعظیم آن به برکت ایام محرم و ماه سفر بوده است که البته هسته اولیه تعزیه واقعه کربلا بوده که رفته رفته به جنبه‌های نمایشی آن افزوده شده است که به عنوان یک پدیده نمایشی می‌توان از آن استفاده کرد و آن را استخراج کرد به طوریکه در کتاب آشنایی شبیه خوانی آخرین فصل کتابم راجع به تغزیه و نمایش است که در آنجا گفته‌ام که تعزیه چگونه تئاتری است و چه ویژگی‌هایی دارد اما کفایت نمی‌کند آنچه را که برای این رشته در نظر گرفته بودیم حجم زیاد آن مربوط به شبیه خوانی و بخش دیگر نمایش‌های شادی‌آور بود که همه اینها اصول وحساب وکتاب دارد یعنی اصول خیلی از جاها تدوین نشده است. سالها است که ما داریم می‌گوییم تماشاخانه ویژه نمایش‌های آیینی وسنتی و نمایش‌های ایرانی دایر کنید. 

فارس: آیا تکیه دولت یا تجریش را نمی‌توان اختصاص داد به نمایش‌های آیینی؟

تکیه تجریش که کنار تره بار است و زمانی هم انبار کاه بود، تکیه عنوانش مشخص است به همین جهت بهره برداری دیگری نمی‌توان از آن کرد اما می‌توان با استفاده از همان معماری که دارد تماشاخانه‌ای راه اندازی کرد که از آن ساختار بهرمند شود و هم بتوان نمایش‌هایی را در حلقه تماشاگران اجرا کرد چند سال پیش در همین خیابان شریعتی پیچ شمران برای بازدید از مکانی که قرار بود برای نمایش‌های آیینی بسازند ما را بردند اما جالب اینجا است که هنوز بلاتکلیف مانده هم با اهلش مشاوره نکردند و بنایی ساختند که به جای معماری ایرانی تمامش آهن وشیشه است.

مهندسی که آن را ساخته بود به این موضوع افتخار می‌کرد می‌خواستم بگویم که نمایش سنتی ما باید در معماری سنتی برگزار شود بعد با افتخار توضیح می‌داد که کف آن پر از منجنیق است آخر چه لزومی به این کار دارد در صورتی که اجرای تعزیه باید در یک سکوی ثابت باشد به این فکر نکرده بود که در اجرای شلوغ ممکن است چند نفر در چاله بیافتند و بمیرند پس ببینید پول خرج شده ولی نه به درستی! گوشه‌های دیگر این مکان هم از مهندسی درستی برخوردار نبود مثلا یک پلکان گذاشته بودند که پایین آن حوض بود، فکر کرده بودند برای نمایش‌های تخت حوضی حتما باید یک تخت پایین حوض باشد من یادم است که یکی از بزرگان آنجا انتقاد کرد که این چیست که ساختند! پس ببینید خیلی وقت‌ها پول خرج می‌شود ولی خروجی آن به درد نمی‌خورد چه در بنگاه‌ها و جشنواره‌هایی که ساختند! در همین استان البرز سازمان فرهنگی و ورزشی شهرداری گاهی اوقات بودجه‌هایی را حمایتی مصوب می‌کند ودر اختیار بعضی گروه‌ها قرار می‌دهد اما خروجی ندارد. 

فارس: آیا تلفیق نمایش‌های مدرن و تعزیه مثل شازده کوچولو که اجرا شده بود می‌تواند به احیای نمایش‌های سنتی کمک کند یا اشتباه است و این گونه از تئاتر ضربه می‌زند؟

اشتباه نیست کاملا مسیر درست است، بسیاری از آثار بیضایی متاثر از فنون نمایش شرقی وایرانی است منتهی بیضایی جلوه‌های نوین‌تری را ارائه کرده است؛ مگر در مرگ یزگرد جلوه‌های هنر نقالی را نمی‌بینید توانسته جلوه نوینی را به نمایش بگذارد یا در افرا شخصیت‌ها بدون آنکه با هم ارتباطی داشته باشند یک نمایش را روایت می‌کنند ریشه نمایش‌های ما در آیینی وسنتی است و نقالی و تغزیه هم روایتی هستند می‌توان برای نمایش معاصر استفاده کرد ولی باید جایی باشد که بتوان از آن حمایت کرد بخشی از آن شاید در دانشگاه باشد، سخن من با وزارت علوم و شورای انقلاب است چرا ما نباید نمایش ایرانی داشته باشیم هر بار رفتیم و کارشناس گفته نمایش ایرانی و خارجی نداریم؛ به قول آقای ناظر زاده نمایش ایرانی ما متاثر از ساختار غربی است آثار آقای رادی هم متاثر از کارهای درخشان غرب است اما کارهای بیضایی متاثر از تئاتر شرق است و کل آثاری که نوشته ویژگی‌های شرقی وایرانی دارد اینها مهم است وقتی دانشگاه این چیزها را آموزش ندهد بچه‌ها کجا می‌خواهند بروند و یاد بگیرند! در آموزشگاه‌ها! آنجا که بچه‌ها به دنبال ورود به سینما و معروف شدن هستند پس باید فرصتی فراهم کنیم تا این مقوله شکل بگیرد و حمایت کنیم. 

فارس: نظرتان درباره نمایش‌های خیابانی چیست؟

نمایش خیابانی ساز وکارهای خود را دارد باید برای آن دروس دانشگاهی تعریف شود

نمایش خیابانی ساز وکارهای خود را دارد باید برای آن دروس تعریف شود و هم شرایط برگزاری آن فراهم شود خیلی مواقع می‌بینیم که گروه‌هایی نمایش آوردند که ویژگی‌های نمایش خیابانی و میدانی را ندارد! دو الی 3 کتاب هم درباره آن چاپ شده که خیلی کفایت نکرده به همین علت می‌بینیم که خیلی از کارها می‌تواند روی صحنه اتفاق بیافتد یا به جهت مضمون باید دید که چرا عده‌ای سراغ مضامین اینچنینی رفتند چرا متوسل شدند به خنده که بتوانند با تماشاگر ارتباط برقرار کنند پس این احتیاج به آسیب شناسی دارد البته در این عرصه بچه‌هایی هم هستند که توانستند خیلی خوب مراحل بعدی را طی کنند به دلیل تغییر مدیریت‌ها یه عده‌ای این نمایش‌های خیابانی را رها کردند یا به سمت صحنه‌ای رفتند. 

فارس: در معاونت هنری صحبت است که بعد از سند ملی تئاتر یا هنرهای تجسمی و موسیقی سازمان آنها شکل بگیرد نظرتان در این باره چیست؟

این موضوع ضرورت حتمی است علت آن این است که در خیلی از استان‌ها و شهرستانها ادارات کل بیشتر به صورت تزئینی به هنرها و حتی جشنواره‌ها نگاه می‌کنند.

اساسا در سیستم‌های بودجه‌ریزی؛ سازمان‌ها بودجه بیشتری دارند مرحله بعد اگر سازمان شکل بگیرد امکاناتی که در اختیارش است همه را بر روی تئاتر متمرکز می‌کند وقتی سازمان وجود ندارد زیر مجموعه اداره ارشاد، معاونت هنری در هر استان است.

فارس: علت برخی از نقص‌هایی که گفتیم چیست؟ چرا این اتفاقات می‌افتد؟

ما می‌آییم منکر تجربه می‌شویم  یکی از مشکلاتی که در ساختار اداری مملکت ما وجود دارد این است که هر دولتی که عوض می‌شود در آن وزیر، معاونین وحتی آبدارچی هم عوض می‌شود به همین جهت هنرهای نمایشی تعدادی کارشناس دارد که در جشنواره فجر هیچکدام دخیل نیستند.

به عنوان مثال در برخی کشورها به قول دوستان مثل انگلستان وقتی کابین عوض می‌شود وزیر تغییر می‌کند اما معاونین ومدیر کل عوض نمی‌شود اینجا تعدد تصمیم‌گیری وجود دارد اما در بعضی کشورها در وزارتخانه‌ها وقتی مدیر عوض می‌شود ملزم می‌دانند مدیر جدید مدتی در کنار قبلی آموزش ببیند الان بنده اگر قرار است کسی را به عنوان مدرس در دانشگاه معرفی کنم می‌گویند 4 ترم باید بیاید در کنار تو به عنوان استاد یار و دستیارت باشد تا یاد بگیرد که چگونه این درس را مطرح یا با دانشجو ارتباط برقرار کند اما در جشنواره سنتی این موضوع برعکس است مگر می‌شود منکر تجربه شد! چطور آدمی که نویسنده، کارگردان، بازیگر تئاتر، مدرس و پژوهشگر است وبیش از 30 سال در این حوزه کار کرده و 700 الی 800 کار تعزیه دیده را فراموش کرد وآدم تازه‌ای را برای جشنواره آورد.

مثال بارز‌تر آن بنای اداره تئاتر چرا باید اینگونه بماند! شنیده بودم نهاد دیگری به وزارتخانه درخواست داده بودند که بنای اداره تئاتر را به ما دهید مقامات مربوطه هم ابتدا موافقت کردند بعد اتابک نادری به داد آن رسید ببینید تا کجاها بی‌توجه عمل می‌کنیم، مشکلات زیاد است، امسال در شورای سیاست گذاری شنیدم که گفتند دو نماینده مجلس هم بیایند، حتی استادانی که کار تجربی نکردند آمدند که مطمئنا نمایش غلطی را انتخاب می‌کنند.

پایان پیام/

منبع: فارس

کلیدواژه: داود فتحعلی بیگی بازیگر جشنواره تئاتر فجر شورای سیاست گذاری نمایش های آیینی نظرتان درباره خانه جشنواره داشته باشیم پردیس تئاتر جشنواره ها عوض می شود کار کنم پس ببینید برای همه جای دیگر بی توجه نسخه ها بچه ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۶۳۹۳۰۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

پای «توقف اتانازی» به رادیونمایش باز شد

به گزارش خبرگزاری مهر، محمدرضا عطایی‌فر کارگردان کمدی-درام «توقف اتانازی» به همراه حسین کشفی‌اصل و آناهید ادبی بازیگران نمایش پنجشنبه ششم اردیبهشت ماه مهمان برنامه رادیویی «تئاترشهر» شبکه رادیویی نمایش بودند.

نمایش کمدی-درام «توقف اتانازی» به نویسندگی و کارگردانی محمدرضا عطایی‌فر، از ۲۳ فروردین ۱۴۰۳ ساعت ۲۰ در تالار چهارسو مجموعه تئاتر شهر روی صحنه رفته است.

کارگردان و بازیگران نمایش از سالن انتظار تالار اصلی مجموعه تئاترشهر مهمان برنامه رادیویی «تئاترشهر» شبکه رادیویی نمایش بودند.

این هنرمندان در تازه‌ترین برنامه رادیویی «تئاترشهر» ضمن معرفی بیشتر نمایش کمدی-درام «توقف اتانازی» به پرسش‌های مخاطبان و مجری برنامه درباره دیگر جزییات این تئاتر پاسخ دادند.

یعقوب ‌صباحی، حسین ‌کشفی‌اصل، علی خازنی، سامان ‌تیرانداز، آناهید ‌ادبی، علی حیدری، محمد ‌مغانی، محمدرضا معصومی، سارا ‌واحدنوعی، سهراب ‌گلدره، علیرضا ‌عرب، فاطمه ساکتی، پیام شیخ نوازجاهد و امیرحسین ‌امیری، بازیگرانی هستند که در این نمایش حضور دارند.

«توقف اتانازی»، یک کمدی-درام است که زندگی پنج نفر با مرگ را در صحنه تئاتر به تصویر می‌کشد.

برنامه رادیویی «تئاترشهر» به تهیه‌کنندگی و سردبیری علی بهرامی روزهای پنجشنبه هر هفته به صورت زنده و مستقیم از ساعت ۱۷ تا ۱۸ بعدازظهر از سالن انتظار تالار اصلی مجموعه تئاتر شهر راهی آنتن شبکه رادیویی نمایش می‌شود.

علاقه‌مندان برای تهیه بلیت این اثر نمایشی می‌توانند به سایت تیوال و گیشه تئاتر مراجعه کنند.

کد خبر 6088947 علیرضا سعیدی